Tydzień temu obchodziliśmy Dzień Modlitw i Pomocy
Materialnej Kościołowi Katolickiemu na Wschodzie. Jak wygląda
Kościół, który wspieraliśmy?
Katolicy w krajach, które powstały po rozpadzie Związku Sowieckiego
(1991 rok) stanowią mniejszość. W postsowieckich republikach
środkowoazjatyckich i w Azerbejdżanie przeważa zdecydowanie islam. W
krajach słowiańskich – w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – a także w
Mołdawii i Gruzji, większość wierzących, to prawosławni. W Armenii
najwięcej jest wyznawców Kościoła Apostolskiego, nienależącego do
rodziny prawosławnej. Najwięcej katolików jest na zachodzie
Białorusi i Ukrainy.
Najczęściej we wszystkich tych krajach – poza zachodnią Białorusią –
rzymscy katolicy żyją w dużym rozproszeniu, często na rozległym
obszarze, co bardzo utrudnia pracę duszpasterską. Księża muszą
pokonywać duże odległości, aby dotrzeć do wiernych. Niewielka liczba
katolików w parafiach sprawia również, że nie są oni w stanie
utrzymać swoich placówek i kościołów i liczą na wsparcie z
zagranicy. Takim wsparciem była zbiórka pieniędzy w Polsce w zeszłą
niedzielę.
Jednym z głównych problemów katolików na Wschodzie są relacje z
wyznawcami innych religii, szczególnie tych największych. Częste
nieporozumienia i napięcia wynikają głównie z powiązań religii
większościowych z władzą. Kościół katolicki często jest postrzegany
jako zagrożenie tożsamości, bezpieczeństwa, a czasem nawet i
integralności terytorialnej krajów.
Jeśli chodzi o Rosję, to w czasach komunistycznych na rozległym
terenie jej europejskiej części były czynne tylko dwa kościoły
katolickie: w Moskwie i Leningradzie. Gdy w 1991 roku papież Jan
Paweł II utworzył w Rosji pierwsze struktury kościelne, oznaczało to
odrodzenie Kościoła katolickiego w tym kraju po prawie 75 latach.
Trudno dokładnie określić, ilu katolików zamieszkuje dziś Rosję –
największy kraj świata. Najczęściej mówi się o 600-800 tysiącach (na
ok. 145 milionów mieszkańców). Większość wiernych mieszka w miastach
– tylko na Syberii katolicy mieszkają głównie na wsiach, niekiedy
oddalonych od siebie o setki kilometrów.
Od 1991 roku w Moskwie istnieje kolegium teologiczne pw. św. Tomasza
z Akwinu, w którym uczą się głównie świeccy i siostry zakonne, a od
1993 roku – seminarium duchowne (najpierw było ono w Moskwie, a
potem zostało przeniesione do Sankt-Petersburga), które w 1999 roku
dało Kościołowi w Rosji pierwszych po 81 latach rodzimych kapłanów.
Od 1996
roku w Moskwie nadaje swe programy katolickie radio „Dar”, a od 1997
roku – w Sankt-Petersburgu – „Radio Maryja”. W 1994 roku ukazała się
pierwsza gazeta katolicka, która niestety upadła z braku środków w
2007 roku. Od 1993 roku istnieje prężne wydawnictwo „Biblioteka
Duchowna”.
W Rosji istnieją obecnie: archidiecezja Matki Bożej w Moskwie,
diecezja św. Klemensa w Saratowie, diecezja Przemienienia Pańskiego
w Nowosybirsku i diecezja św. Józefa w Irkucku. W sumie w całej
Rosji jest obecnie prawie 400 parafii, w których pracuje ponad 350
kapłanów i 340 sióstr zakonnych.
xp